انواع سلول های خونی در تفسیر آزمایش CBC

تمام سلول های موجود در جریان خون ما از سلول‌های بنیادی مغز استخوان منشا می‌گیرند این سلول ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند گلبولهای قرمز گلبول های سفید و پلاکت ها.

گلبول های سفید یا لکوسیت ها در خون، سیستم لنفاوی و بافت‌‌ها وجود دارند و بخش مهمی ‌از سیستم ایمنی طبیعی بدن به شمار می‌آیند. لکوسیت ها از لنفوسیت ها و چهار نوع سلول فاگوسیت کننده یعنی نوتروفیل ائوزینوفیل، بازوفیل و مونوسیت تشکیل شده اند که وظیفه حفاظت در برابر عفونت های باکتریایی ویروسی و قارچی را دارند.

در هر لیتر خون حدود ۴ تا ۱۱ میلیاد گلبول سفید وجود دارد!

آزمایش CBC امروزه به وسیله ی دستگاه های پیشرفته ای که Full Diff هستند انجام می شود. در بسیار از آزمایشگاه ها، علاوه بر دیف اتوماتیک، یک لام خونی از نمونه بیمار تهیه می کنند و جهت مشاهده ی اشکال دیگر سلول های خونی غیر معمول که دستگاه توانایی تشخیص آن را ندارد استفاده می کنند. 

لنفوسیت:

 لنفوسیت ها شامل دو نوع سلول B و سلول T می‌باشند. تعداد آن ها بطور طبیعی ۹^۱۰*۱.۵ - ۳.۵ سلول در هر لیتر خون است. سلول B در تولید آنتی بادی نقش دارد و سلول T در پاسخ های ایمنی و حفاظت در برابر ویروس ها و سایر سلول های خارجی دخیل است.

علل افزایش لنفوسیت ها:

شایع‌ترین علل افزایش لنفوسیت عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، بیماری‌های دوران کودکی (سرخک، سرخجه، آبله مرغان و...)، ایدز و هپاتیت است. ناشایع‌ترین علل افزایش لنفوسیت‌ مسمومیت شیمیایی و فلزی است.

نوتروفیل:

 دسته از فاگوسیت ها هستند که وظیفه آنها حفاظت در برابر باکتری ها و قارچ ها است . نوتروفیل ها تقریبا ۶۵ درصد گلبول های سفید را شامل می شوند. تعداد طبیعی این سلول ها ۱.۸-۷.۵ *۹^۱۰ در هر لیتر خون می باشد. 

شایع‌ترین علل کاهش یا افزایش نوتروفیل همان عللی است که درباره گلبول‌های سفید ذکر شد. نوتروفیل‌ها با عفونت‌های مزمن باکتریایی تعدادشان بیشتر شده و با عفونت‌های مزمن ویروسی کاهش پیدا می‌کنند. 

ائوزینوفیل ها:

 حدود ۲ درصد از گلبول های سفید ما را تشکیل می دهند. این سلول ها در وارد مواد مترشحه التهابی شده و نقش بخش خصوصی در پاسخ های آلرژیک دفاع علیه انگل ها و جداسازی فیبرین تشکیل شده در طی التهاب دارند این سلول ها در ایمنی و ترمیم بافت نیز نقش دارند.

شایع‌ترین علل افزایش ائوزینوفیل، شرایط آلرژیک مانند آسم، حساسیت غذایی و عفونت انگلی هستند.

بازوفیل ها:

کمترین تعداد گلبول های سفید را شامل میشوند و به ندرت در خون محیطی نرمال مشاهده می شوند. تعداد این سلول در واکنش های حساسیتی در خون زیاد می شود و موادی مانند هیستامین و هپارین را آزاد میکند. شایع‌ترین علل افزایش بازوفیل‌ها عفونت، بیماری‌های کودکی (سرخجه، سرخک، آبله‌مرغان و ..) ترومای مزمن و انگل هستند.

مونوسیت:

 بزرگترین گلبول سفید موجود در خون است و وظیفه آن حفاظت در برابر باکتری ها و قارچ ها می باشد تعداد  مونوسیت ها در هر لیتر خون ۰.۲ تا ۰.۸ *۹^۱۰ نمی باشد که حدود ۳ درصد کل گلبولهای سفید خون را تشکیل میدهد.

شایع‌ترین علل افزایش مونوسیت عفونت باکتریایی و عفونت انگلی است. میزان زیاد کورتیکواستروئید، باعث کاهش مونوسیت می شود.

آزمایش CRP و ارتباط با کرونا

تست CRP یک شاخص عمومی برای بررسی عفونت و التهاب در بدن است. این تست غیراختصاصی در مونیتورینگ پس از جراحی و بررسی ریسک خطر بیماری های قلبی عروقی  توسط پزشک درخواست میشود. CRP یا پروتئین فعال C جزو پروتیین های فازحاد است و توسط کبد ساخته میشود و در التهاب، آسیب ها وعفونت ها مقدار آن بالا میرود. در بیماری کرونا نیز پزشک ممکن است این تست را درخواست کند که البته برای تشخیص قطعی مناسب نیست.

انجام این آزمایش هم دربخش بیوشیمی به وسیله ی اتوآنالایزر بیوشیمی و هم در بخش سرولوژی بصورت نیمه کمی دستی صورت می گیرد.

وسایل و تجهیزات مورد نیاز برای روش نیمه کمی:

• سانتریفیوژ
• سمپلر و سرسمپلر
• آنتی ژن CRP-latex
• اسلاید زمینه تاریک
• چراغ مطالعه
• روتاتور
• کنترل مثبت ومنفی

نکات مهم:

• نمونه ی مورد نیاز: سرم شفاف و بدون همولیز یا ذرات چربی
• این آزمایش به ناشتایی نیازندارد.
• به تاریخ انقضای کیت توجه شود.

روش آزمایش:

- ابتدا مدتی قبل از آزمایش کیت CRP را از یخچال بیرون بیاورید تا به دمای اتاق برسد.

- نمونه ی خون تام بدون ضدانعقاد را سانتریفیوژ نموده و سرم را جداکنید. برای نمونه گیری از لوله لخته استفاده میشود.

- 50 میکرولیتر از نمونه سرم، کنترل مثبت و کنترل منفی را با سمپلر روی اسلاید قرار دهید.

- سوسپانسیون لاتکس را بخوبی تکان داده و سپس 1 قطره روی هر سه قسمت اضافه کنید.

- اسلاید را روی روتاتور قرار دهید تا ذرات لاتکس و نمونه خوب مخلوط شوند.

- برای بررسی آگلوتیناسیون، اسلاید زیر نور چراغ قوه بررسی کنید. در صورت وجود CRP بالا آگلوتیناسیون مشاهده می شود.

نتیجه بصورت مثبت و منفی گزارش می شود.

نکته: غلظت بالای CRP باعث منفی کاذب می شود (به علت پدیده ی پروزون) . در این صورت آزمایش باید با 20 میکرولیتر از نمونه سرم انجام شود.

جواب تست حتما با کنترل مثبت و منفی مقایسه شود.

روش آزمایش تعیین گروه خونی

* نام آزمایش:

ABO Grouping and Rh Typing

* نام های دیگر آزمایش با نام های اختصاری:

BG + Rh, Boold Group + Rh

تست ABO جهت تعیین گروه خونی و نوع Rh انجام می شود.  این آزمایش زمانی که فرد می خواهد خون یا فرآورده های خونی دریافت کند، تصمیم به اهدای خون دارد و یا در خانم های باردار که تناسب Rh آنها با Rh جنین مهم می باشد درخواست می گردد.

* نمونه مورد نیاز: 

نمونه خون وریدی یا نمونه پاشنه پای نوزاد

گلبول های قرمز در سطح خود مولکول هایی  به نام آنتی ژن دارند.  دو آنتی ژن اصلی گلبول های قرمز انسان آنتی ژن A و آنتی ژن B هستند. گروه های خونی براساس وجود و یا عدم وجود این آنتی ژن ها تعیین می گردند. به این صورت که افرادی که در سطح گلبول های قرمز خود دارای آنتی ژن A هستند، گروه خون A افرادی که واجد آنتی ژن B هستند، گروه خون B، افرادی که هر دو آن زن A و B دارند، گروه خون AB و افرادی که هیچ کدام از عوامل A و B را ندارند گروه خون O نامیده می شوند.

در سطح بعضی از گلبولهای قرمز یک نوع عامل آنتی ژنی دیگر نیز وجود دارد به نام Rh که در صورت وجود این عامل، فرد Rh مثبت و در صورت عدم وجود، فرد Rh منفی می شود. بدن انسان به طور طبیعی عواملی به اسم آنتی بادی را بر علیه آنتی ژن های موجود تولید می کند. به طور مثال افرادی که آنتی ژن A را در سطح گلبول های قرمز خود دارند نسبت به آنتی ژن B آنتی بادی تولید می کنند و برعکس. 

جدول بالا اساس تصمیم گیری برای انتقال خون به افراد می باشد. البته آنتی ژن و آنتی بادی Rh نیز در این تصمیم گیری دخیل می باشند. اگر فردی با گروه خونی A از فردی با گروه خونی B خون یا فرآوردهای خونی دریافت نماید به علت اینکه در بدن او آنتی بادی هایی بر علیه B وجود دارد، بدن او گلبول های قرمز واجد آنتی ژن B را دشمن تشخیص داده، به آنها حمله می کند و آنها را تخریب می نماید که در نتیجه این گلبولهای تخریب شده در خون فرد رسوب می نماید و باعث خطرات جانی جدی برای فرد گیرنده می شوند.